Gauff và bí quyết sửa chữa sự nghiệp

*Gauff – Vekic: 6h ngày 29/8, giờ Hà Nội.

Mỹ Mở rộng năm nay của Gauff bắt đầu bằng chiến thắng 6-4, 6-7, 7-5 trước Ajla Tomljanovic. Tỷ số cùng thời gian thi đấu ba giờ đồng hồ đủ để tóm gọn trận ra quân đầy vất vả và nhọc nhằn của Gauff, mà nguyên nhân chính vẫn xuất phát từ vấn đề cố hữu: lỗi giao bóng kép. Trận này, đại diện chủ nhà mắc 10 lỗi.

Sau 49 trận mùa này, Gauff đã “củng cố” ngôi số một trong danh sách những tay vợt mắc nhiều lỗi kép nhất với 330 lần, bỏ xa vị trí số hai Alycia Parks tới hơn 100 lỗi. Một thông số không thể tin và khó chấp nhận nổi của tay vợt đang nắm vị trí số ba thế giới.

Không phải tới bây giờ, lỗi kép mới ám ảnh Gauff. Kể từ sau ngôi hậu Roland Garros, vấn đề đã trở nên đáng báo động. Tại Wimbledon, chín lỗi giao bóng góp phần khiến cô thua sốc Dayana Yastremska ngay vòng một. Tới Canada Mở rộng, Gauff mắc 43 sai lầm chỉ trong ba trận đấu, với đỉnh điểm của nỗi ác mộng đến ở trận gặp Danielle Collins khi tay vợt Mỹ phạm đến… 23 lỗi kép.

Ngoài tay vợt bên kia lưới, Gauff giờ còn một đối thủ khác trên sân mà cô cũng khao khát kiểm soát, đó là cú giao bóng. Sau vài giải pháp, Gauff quyết định dừng lại việc điều chỉnh nhỏ lẻ và dần dần. Thay vào đó, tay vợt 21 tuổi sẽ tiến hành “đại phẫu” lại động tác giao bóng vốn đã trở thành một phần kỹ năng từ ngày đầu sự nghiệp. Không chần chừ, Gauff làm điều này ngay trước thềm Mỹ Mở rộng, rồi thực hành ở giải đấu quan trọng nhất với cô trong năm, bất chấp nguy cơ bại trận hiển hiện khi cú giao mới chưa hoàn thiện.

“Tôi cần thay đổi này, một thay đổi lớn về kỹ thuật”, Gauff nói trong buổi họp báo trước Mỹ Mở rộng. “Tôi không muốn tiếp tục phí hoài thời gian làm những việc không đúng”.

Trong sự nghiệp mỗi tay vợt, sẽ đến thời điểm họ phải dấn thân là những việc khiến họ ngại thay đổi, thậm chí sợ hãi và hoàn toàn trái ngược phong cách đã giúp họ định hình quần vợt. Jannik Sinner phải thêm những cú đánh tấn công quyết liệt, chứ không chỉ chơi an toàn ở cuối sân, chờ đối thủ mắc lỗi. Ngược lại là Iga Swiatek, khi cô học thêm sự kiên nhẫn trong các đường bóng bền, thay vì chỉ chăm chăm tấn công, tìm kiếm điểm winner.

Thay đổi bản thân chưa bao giờ là chuyện đơn giản. Đó có thể tới từ những điều chỉnh cơ bản nhất, như cách cầm cán, vung vợt hoặc lựa chọn điểm tiếp xúc bóng trên mặt vợt. Nhiều năm qua, Gauff đã phải loay hoay, mệt mỏi trong việc thử, sửa chữa, rồi lại thiết lập kiểu mới trong cú giao bóng, cú đánh quan trọng hàng đầu nhưng cũng phức tạp bậc nhất.

Kể từ lúc nổi lên khi đi tới vòng bốn Wimbledon năm 15 tuổi, Gauff được biết đến với những cú giao bóng “năm ăn năm thua”. Trong ngày đạt hiệu quả, đó là thứ vũ khí lợi hại, thường xuyên đạt vận tốc hơn 200 km/h và khiến đối thủ ngơ ngác khi Gauff còn chưa kịp trở lại tư thế cân bằng. Còn nếu không giao vào tay, người hâm mộ cũng không quá ngạc nhiên khi thấy cô vứt đi hẳn một set đấu bởi lỗi kép.

Hơn một năm qua, Gauff cố gắng cải thiện bằng kiểu cầm vợt mới dưới sự hướng dẫn của HLV Matt Daly, song những hạn chế cốt lõi trong giao bóng vẫn còn. Tuy vậy, nhờ những kỹ năng thượng hạng khác, Gauff vẫn giành thêm một Grand Slam, cũng như vô địch WTA Finals và từng đứng vị trí số hai thế giới ở quãng thời gian này.

Nhưng Gauff muốn thành công một cách bền vững hơn. Cô đã chán việc phó mặc kết quả thi đấu vào phong độ giao bóng trong một hoặc hai tuần lễ. Nói như Gauff, cô cảm thấy đang lãng phí thời gian. Cuối cùng, cô tạm biệt HLV Daly để bắt tay với Gavin MacMillan ngay trước thềm Mỹ Mở rộng.

MacMillan, 59 tuổi, là chuyên gia về chuyển động cơ sinh học, người cho rằng sức ép tâm lý không phải là nguyên nhân chính dẫn đến lỗi giao bóng. Theo MacMillan, tay vợt mắc lỗi kép vì chuỗi động tác giao bóng của họ không đạt hiệu quả, hoặc không được lặp lại theo tiêu chuẩn cần thiết trong những tình huống nhiều áp lực.

Trước khi trở thành HLV chuyên về giao bóng, MacMillan từng là tay vợt chính của Đại học Bang San Jose, và cũng gặp khó khăn với cú giao bóng. Sau nay, ông dành nhiều thời gian nghiên cứu về chuyển động của cơ thể, đồng thời làm việc cùng Pete Sampras nhằm tìm ra “công thức” cho cú giao bóng.

Và một trong những người hưởng lợi là Aryna Sabalenka. Cách đây ba năm, từ một tay vợt điển hình của lỗi kép với khả năng đối phó kém dưới áp lực, Sabalenka đã đi thẳng tới bán kết Mỹ Mở rộng. Nhờ MacMillan, tay vợt Belarus giảm số lỗi kép xuống còn một chữ số mỗi trận. Đó là sự tiến bộ mang tính bước ngoặt với Sabalenka.

Với kinh nghiệm, chuyên môn và sự chi tiết, MacMillan đã thay đổi thực sự cách Sabalenka giao bóng. Quan sát học trò những ngày đầu, ông nói rằng cô tung bóng hoàn toàn sai cách, khi các đốt ngón tay hướng lên trên thay vì lòng bàn tay. MacMillan cũng chỉ cho cô lỗi lúc cầm vợt, với bề mặt hướng xuống đất và quay về sau. Thậm chí, ông còn nhắc đến vị trí bàn tay trái của Sabalenka đặt không đúng chỗ sau khi tung quả bóng, khiến phần vai bị giới hạn cử động và làm hạn chế tầm với khi tiếp xúc bóng.

Sabalenka nghe theo MacMillan răm rắp và thấy mình giỏi hơn hẳn, cũng bởi cô thừa nhận thời điểm gặp ông, cô đã chạm đáy và sẵn sàng làm bất cứ điều gì để cải thiện tình hình. Giờ đây, Sabalenka đã là tay vợt số một thế giới cùng tư cách ĐKVĐ đơn nữ Mỹ Mở rộng.

Thành công của Sabalenka càng thôi thúc Gauff, dù tốn thời gian. Sabalenka cho biết cô cần vài tuần tập luyện để cảm thấy những chuyển động mới đã thực sự thuộc về mình. Gauff không có nhiều thời gian như vậy, để rồi trời mưa không thể ngăn cản cô tập giao bóng tại tổ hợp Billie Jean King vào tuần trước.

Dĩ nhiên Gauff cần thêm thời gian để cơ thể học thuần thục những chuyển động mới. Cho đến lúc đó, kết quả trên sân không phải là thứ ưu tiên của cô. Năm nay, cô có lẽ đã hài lòng với danh hiệu Roland Garros. Ở trận chung kết tại Paris trước Sabalenka, Gauff mắc tám lỗi kép – thông số khiến cô chẳng thể hài lòng tuyệt đối với chiến thắng.

Quan trọng nhất là Gauff đã bước khỏi vùng an toàn khi mưu cầu một cú giao bóng được nâng cấp toàn diện. Thứ vũ khí đó chưa xuất hiện ở Mỹ Mở rộng, nơi cô có thể sớm dừng bước. Nhưng đó là cái giá Gauff sẵn lòng đánh đổi cho phần còn lại của sự nghiệp.

Vy Anh