Chỉ trong vòng 4 ngày, VFF đã cấp phép ngoại lệ cho đội Gia Định đổi tên thành Phú Thọ, chuyển “hộ khẩu” từ TP HCM ra Phú Thọ và chọn sân Việt Trì làm sân nhà.
Quyết định vội vã này là minh chứng rõ ràng cho sự thiếu nhất quán và chuyên nghiệp trong quản lý bóng đá quốc nội.
Thực tế, Gia Định vẫn là đội bóng có chất lượng khi từng 2 lần đoạt vé thăng hạng Nhất vào mùa giải 2020 và 2024/25. Nhưng thay vì chuyên môn, CLB này được nhớ đến nhiều hơn bằng việc đi ngược với mô hình bóng đá chuyên nghiệp. Họ từng từ chối thăng hạng năm 2021 do “không đủ tiêu chí chuyên nghiệp”. Sau đó, CLB chuyển suất thi đấu Giải hạng Nhì 2024 cho Bắc Ninh.
Và giờ đây, một lần nữa, họ “lột xác” thành Phú Thọ, kịp đá vòng sơ loại Cúp quốc gia 2025/26 vào ngày 13/9. Chưa đến 5 năm, đội Gia Định 3 lần làm khổ Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) và Công ty Cổ phần Bóng đá Chuyên nghiệp Việt Nam (VPF). Không hiểu điều gì làm lãnh đạo bóng đá Việt Nam có sự kiên nhẫn với một đội bóng vận hành thiếu chuyên nghiệp như vậy?
 |
|
CLB Phú Thọ được chuyển giao từ Gia Định và kịp dự giải hạng Nhất và Cúp Quốc gia |
Không chỉ Gia Định, tình trạng “chuyển hộ khẩu”, đổi tên, bán suất hay thậm chí giải thể đang diễn ra phổ biến ở cả V.League, hạng Nhất lẫn hạng Nhì. Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam đang phát triển theo mô hình “kim tự tháp ngược”, khi số đội V.League còn nhiều hơn hạng Nhất, đi ngược với sự phát triển của bóng đá thế giới.
Trong khi đó, nhiều CLB chuyên nghiệp dù không đáp ứng các tiêu chí về đào tạo trẻ, sân bãi, tài chính vẫn đều đặn được cấp phép. Một SVĐ có đến 3 đội chuyên nghiệp cùng đăng ký làm sân nhà (như Hàng Đẫy và Thống Nhất). Một số còn mặc nhiên chấp nhận án phạt vì không đạt chuẩn, bởi số tiền phạt quá nhỏ so với lợi ích được thi đấu. Đáng lo ngại hơn, số lượng đội đủ điều kiện dự các giải đấu cấp AFC không hề tăng qua từng năm.
Từ khi bóng đá Việt Nam chuyển sang mô hình chuyên nghiệp vào năm 2001 và có công ty quản lý giải đấu là VPF từ mùa giải 2012, NHM đã kỳ vọng vào một nền bóng đá hiện đại hơn. Nhưng thực tế quá phũ phàng khi ở 5 mùa gần nhất, mỗi năm bóng đá Việt Nam lại chia tay ít nhất một đội hạng Nhất với lý do giải thể hoặc đôn lên hạng vì V.League thiếu đội (như trường hợp mới nhất PVF-CAND thế chỗ Quảng Nam).
 |
|
CLB Hòa Bình ban đầu có kế hoạch chuyển giao cho Phú Thọ, thì nay rút khỏi giải hạng Nhất |
Trước kia, các đội bóng chủ yếu sống nhờ ngân sách địa phương. Nay, dưới danh nghĩa chuyên nghiệp hóa, phần lớn lại phụ thuộc hoàn toàn vào doanh nghiệp, nói như dân trong nghề những “nhà bao cấp” mới. Ví dụ, chỉ sau thời gian no nê với danh hiệu, hoặc vì đầu tư mãi không thành công, hay vì những yếu tố khác ngoài bóng đá, các ông chủ rút vốn và đội bóng mất tên từ đó.
Như đội Quảng Nam đang thi đấu tập huấn cho mùa 2025/26 thì có quyết định khai tử. Hay Hòa Bình được lãnh đạo tỉnh Phú Thọ đến gặp gỡ và động viên, hôm trước còn đá giao hữu với đương kim vô địch V.League là Nam Định, thì hôm sau có quyết định rút khỏi hạng Nhất.
Điều đáng nói là sự thiếu ổn định ấy không chỉ ảnh hưởng tới các CLB khác, giải đấu, mà còn kéo lùi cả nền bóng đá nước nhà. Những người làm bóng đá có tâm, có tài cũng dần nản chí trước một cơ chế quản lý thụ động, chắp vá, làm việc theo cảm hứng, nặng hình thức nhưng thiếu chiều sâu chiến lược.
Không thể phủ nhận bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam đã có những tiến bộ, từ việc học hỏi mô hình quốc tế đến cải thiện khâu tổ chức giải đấu. Nhưng những CLB chuyên nghiệp như Hà Nội FC, Nam Định FC, Viettel FC… chỉ là số ít.
Khi nền móng còn yếu, rất khó để xây được lâu đài. Nếu vẫn tiếp tục duy trì trạng thái chuyên nghiệp nửa vời, bóng đá Việt Nam khó mà duy trì được lực để cạnh tranh vé dự Asian Cup, chứ đừng nói tới giấc mơ World Cup dù giải đấu này đã nâng lên thành 64 đội.
