MỹCơ quan Chống Doping Mỹ (USADA) tiếp tục khẳng định Cơ quan phòng chống doping thế giới (WADA) đã cố gắng che giấu sai phạm của các kình ngư Trung Quốc.
Bảy tháng trước Olympic 2021, 23 kình ngư Trung Quốc dương tính với chất cấm Trimetazidine (TMZ) – giúp tăng oxy cho tim để tăng sức chịu đựng, tại một giải bơi quốc gia. Khi đó, Cơ quan Chống Doping Trung Quốc (CHINADA) giải thích rằng các kình ngư ăn phải thực phẩm nhiễm TMZ. Họ cho biết đã phát hiện chất này trong các hộp đựng gia vị ở nhà bếp và bộ phận thoát nước của khách sạn.
WADA chấp nhận giải thích của CHINADA, giữ kín thông tin và cho các kình ngư Trung Quốc tiếp tục thi đấu. Sau đó, tại Olympic 2021, Zhang Yufei giành hai HC vàng, hai bạc, còn Li Bingjie giành một vàng và một đồng. Vụ việc chỉ lộ ra ánh sáng từ tháng 4/2024, khi tờ New York Times (Mỹ) và kênh ARD (Đức) đưa tin. Bê bối đã gây phẫn nộ cho giới chức và kình ngư các nước khác.
Trung Quốc (áo đỏ) giành HC vàng bơi tự do 4x200m đồng đội nữ tại Olympic Tokyo 2021. Ảnh: EPA
Sau đó, đội tuyển bơi Trung Quốc bị giám sát chặt với 200 cuộc kiểm tra doping chỉ trong nửa tháng chuẩn bị cho Olympic 2024. Không ai dương tính, nhưng cuộc chiến chống lại phán quyết của WADA về vụ việc năm 2021 vẫn kéo dài đến hiện tại.
Ngày 17/6, vụ việc tiếp tục được đề cập đến trong phiên điều trần của Thượng viện Mỹ. USADA đã phân tích dữ liệu từ một báo cáo WADA công bố về nồng độ chất cấm của các kình ngư Trung Quốc, từ đó chỉ ra điểm bất thường.
“Mỗi VĐV phải tiêu thụ 5 kg thức ăn, hoặc 4,9 lít chất lỏng để ra được kết quả nồng độ ấy”, CEO USADA Travis Tygart nói với AP. “Thật không thể tin được khi nghĩ đến cảnh cô tiên Tinkerbell xuất hiện và rắc chất cấm khắp bếp”.
Tygart là người đi đầu trong cuộc chiến giữa USADA và WADA. Một trong những hệ quả từ cuộc chiến này là Văn phòng Chính sách kiểm soát chất cấm Quốc gia Mỹ (ONDCP) giữ lại khoản hỗ trợ 3,6 triệu USD hàng năm cho WADA. Điều này gia tăng mối bất hòa do đây là khoản tiền lớn nhất mà WADA nhận được.
CEO Cơ quan phòng chống doping Mỹ Travis Tygart (trái) cùng kình ngư Mỹ Allison Schmitt trước phiên điều trần của Hạ viện Mỹ về các biện pháp chống doping trước Olympic Paris 2024, tại Đồi Capitol ở Washington, Mỹ, 25/6/2024. Ảnh: Reuters
Giám đốc ONDCP Rahul Gupta thì so sánh sự quản lý của WADA như một chiếc ô tô đã quá hạn sử dụng. “Bạn mong đợi chiếc xe được kiểm tra kỹ lưỡng, để an toàn khi lưu thông trên đường”, Gupta nói. “Nhưng ngay khi lái ra khỏi bãi, phanh hỏng còn động cơ khựng lại. Đến lúc ấy, bạn mới biết đại lý sửa chữa có tiền sử bỏ qua việc kiểm tra”.
Kình ngư Mỹ Katie McLaughlin cũng có mặt tại phiên điều trần. Cô giành HC bạc 4x200m tự do đồng đội nữ tại Olympic Tokyo 2021, xếp sau Trung Quốc với Yang Junxuan và Zhang Yufei có kết quả dương tính doping.
“Thành thật mà nói, đấy là điều kinh khủng”, McLaughlin cho hay. “Tôi bị sốc. Trong phần lớn sự nghiệp, tôi tin tưởng vào những tổ chức quyền lực như WADA, nhưng thật buồn khi phát hiện ra đó không phải là nơi đáng tin cậy nữa”.
Trung Quốc giành HC vàng bơi tự do 4x100m đồng đội ngữ tại Olympic Paris 2024. Ảnh: AP
WADA từ chối tham gia phiên điều trần. Phát ngôn viên James Fitzergald gọi đây là nỗ lực chính trị khác do Travis Tygart cầm đầu, tác động đến Thượng viện và giới truyền thông. WADA cho rằng đây là nỗ lực tuyệt vọng nhằm tái thẩm các vụ việc liên quan đến bơi Trung Quốc, tạo thông tin sai lệch cho các VĐV và các bên liên quan.
“Vấn đề ô nhiễm thực phẩm là có thật và đang gia tăng, như trường hợp của Trung Quốc và nhiều nơi khác”, Fitzergald nói. “Quan trọng là WADA cùng các đối tác giải quyết vấn đề này một cách trực tiếp”.
Trước tuyên bố vụ việc có thể ảnh hưởng đến 96 huy chương tại Olympic 2021 và 2024 của USADA, WADA giữ vững lập trường. Fitzergald cho rằng USADA sẽ thua toàn tập nếu kháng cáo lên Tòa án trọng tài Thể thao khi xét đến sự phức tạp của các bằng chứng.
Tuy nhiên, Tiểu ban Thượng viện Mỹ sẽ xem xét một dự luật để trao cho người đứng đầu ONDCP quyền hạn giữ khoản hỗ trợ cho WADA vĩnh viễn mà không cần xin phép Quốc hội mỗi năm. Đại diện USADA và ODNCP thì đề xuất những cải cách cho WADA, chủ yếu xoay quanh việc đảm bảo tính độc lập. Họ cho rằng mô hình hiện tại thiếu độc lập do một nửa nguồn thu phụ thuộc vào Ủy ban Olympic quốc tế.
Trung Thu (theo AP)
